Asset Publisher Asset Publisher

Antoni Wąsowicz ps. „Roch”

W czwartek 16 września odbył się pogrzeb państwowy z asystą wojskową Antoniego Wąsowicza ps. „Roch” (1922-1948) polskiego żołnierza podziemia niepodległościowego. Podczas ceremonii pogrzebowej postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej został odznaczony pośmiertnie za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz na wniosek Ministra Obrony Narodowej na stopień podporucznika. Odznaki orderu i patent oficerski w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polski zostały wręczone rodzinie zmarłego przez Bognę Janke – Sekretarza Stanu w kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

    Antoni Wąsowicz ps. „Roch” urodził się 17 kwietnia 1922 r. w Aloksie w powiecie Święciany (Litwa). Przed wojną ukończył siedem klas szkoły powszechnej i pracował w gospodarstwie rolnym. Jego działalność w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej nie jest bliżej znana. Sam zeznawał, że służył w jednym z oddziałów partyzanckich AK.  Został powołany do odbycia służby wojskowej i po przeszkoleniu trafił w stopniu kaprala do 4. „warszawskiego” pułku aprowizacyjnego. 25 maja 1945 r. zdezerterował z wojska i wstąpił do oddziału niepodległościowego Władysława Tomczaka „Zadory”. Wraz z tym oddziałem uczestniczył m.in. w zajęciu więzienia w Szamotułach w czerwcu 1945 r. Ujawnił się 24 września 1945 r. w Woli Rafałowskiej i wyjechał na tzw. Ziemie Zachodnie w poszukiwaniu rodziny. Tam nawiązał kontakt z łącznikiem podziemia z terenu Sądecczyzny i za jego pośrednictwem w marcu 1946 r. wstąpił do oddziału partyzanckiego „Wojsko Polskie” dowodzonego przez Władysława Janura „Wisłę”. Po śmierci Henryka Głowińskiego „Groźnego”, w listopadzie 1946 r. objął nad tą kompanią dowództwo. Wiosną 1947 r., nie widząc możliwości dalszej działalności partyzanckiej, zdecydował się wraz z dwójką najbliższych współpracowników przejść do Austrii – do amerykańskiej strefy okupacyjnej. Przygotowana w maju 1947 r. ucieczka nie powiodła się i cała trójka została złapana, a następnie odesłana do Polski.

 

    18 grudnia 1947 r. wyrokiem WSR w Krakowie Antoni Wąsowicz skazany został na śmierć. Wyrok wykonano w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie 24 lutego 1948 r. Szczątki Antoniego Wąsowicza potajemnie pogrzebano na cmentarzu Rakowickim, gdzie odnaleziono je w październiku 2017 r.

 Informacje za Instytutem Pamięci Narodowej