Reintrodukcja cisa pospolitego (Taxus baccata)

            Na terenie nadleśnictwa wg najnowszej inwentaryzacji rośnie około 14000 cisów. Wiele starszych okazów rozprzestrzenionych na terenach leśnych oraz liczne odnowienie naturalne. Nadleśnictwo chroni te odnowienia przed zgryzaniem przez zwierzynę płową.
            Nadleśnictwo Rokita od wielu lat realizuje projekt reintrodukcji cisa chroniąc odnowienia naturalne oraz produkując sadzonki cisa na szkółce leśnej. Sadzonki te wysadzane są następnie w lesie głównie jako podsadzenia produkcyjne, domieszki w gniazdach oraz podszyty w WDN-ach. Ochrona i hodowla cisa prowadzona jest w ramach zatwierdzonego programu jego reintrodukcji.

W latach 2001-2005 nadleśnictwo realizowało projekt „Reintrodukcji cisa pospolitego (Taxus Baccata) na terenie Puszczy Goleniowskiej" przy współudziale Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

Nadleśnictwo zostało w 2004 roku wyróżnione za projekt: „Zwiększenia bioróżnorodności  w Nadleśnictwie Rokita poprzez zabezpieczenie naturalnego odnowienia cisa oraz przygotowanie wzorcowych remiz śródleśnych"  przez GEF (Global Environment Facility)– agendę ONZ-tu  zajmującą się ekologią.

Rezerwat przyrody „Cisy Rokickie im prof. Stanisława Króla"
Utworzony Zarządzeniem Ministra OŚiZN z dnia 29 grudnia 1987 r., o pow. 17,41 ha.

Celem ochrony rezerwatowej są naturalne odnowienia cisa pospolitego (Taxus baccata L.) o dużej dynamice naturalnego rozmnażania.

Rezerwat położony jest na terenie Nadleśnictwa Rokita podległego Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie, w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w gminie Przybiernów,  w powiecie goleniowskim, w północno zachodniej najbardziej żyznej, wilgotnej części Puszczy Goleniowskiej, gdzie dominują mieszane, dwupiętrowe drzewostany.   

Rezezwat obecnie jest zamnknięty. W celu udostępnienia do zwiedzania prosimy o telefon /91/ 4186581.

Rezerwat na charakter florystyczny. Celem ochrony rezerwatowej są naturalne odnowienia cisa pospolitego (Taxus baccata L.) o dużej dynamice naturalnego rozmnażania. Jest to najliczniejsza w kraju populacja cisa licząca 4014 drzew pochodzących z odnowień naturalnych (według inwentaryzacji z 2005 roku) oraz dodatkowo pojawiający się licznie nalot nowych odnowień. Najliczniejszą grupę stanowi kilka tysięcy cisów w wieku 60 – 70 lat stanowiących silnie zwarte drugie piętro cisa pod okapem drzewostanu sosnowego na siedliskach LMw i BMw. W rezerwacie rosną również okazy ponad 100-letnie i dużo młodsze. Cisy odnowiły się i są odnawiane dzięki licznie zalatującym ptakom z rodziny drozdowatych – drozdom, kwiczołom, paszkotom, droździkom, a z innych gatunków sójkom i ziębom. Na terenie rezerwatu występują gęste porosty i liany wiciokrzewu pomorskiego.

Nadleśnictwo z powodzeniem, prowadzi od 2002 roku program hodowli cisa i jego reintrodukcji. Łącznie wyhodowano na szkółce 33 000 sadzonek cisa, z tego w 2006 r. wysadzono 5900 szt. w podsadzeniach pod okapem drzewostanów sosnowych i dębowych II klas wieku oraz w gniazdach, a pozostałe w latach 2007 i 2008.  Nadleśnictwo równolegle grodzi lub zabezpiecza osłonkami odnowienia naturalne tego gatunku.  Program ochrony i hodowli cisa finansowany jest ze środków GEF-u  (Global Environment Facility) i przez WFOŚiGW  z pomocą Federacji Zielonych "Gaja" oddział w Szczecinie.

Rezerwat „Cisy Rokickie"  został utworzony z inicjatywy prof. dr hab. Stanisława Króla z AR Poznań, który ponad 30 lat prowadził badania nad rokicką populacją cisów, służył doradztwem pracownikom nadleśnictwa w sprawach czynnej ochrony cisa.

Cis pospolity ( Taxus baccata L.) jako jedyny z 10  gatunków rodzaju Taxus rośnie dziko na kontynencie europejskim. Cisy są bardzo starym geologicznie reliktowym gatunkiem pochodzącym z epoki dolnej jury, a więc sprzed 190 milionów lat. Cis rozprzestrzenił się w klimacie o cechach oceanicznych, a na ziemiach Polski, gdzie wpływy tego klimatu słabną ukształtowała się wschodnia granica jego zasięgu.

Fenomenem jest dalsze masowe odnawianie się cisa w rezerwacie i poza nim na ponad dwudziestu innych powierzchniach...

Cis pospolity – przedstawiciel rodziny cisowate (Taxaceae ), jest drzewem iglastym, bardzo wolno rosnącym, długowiecznym, osiągającym w naszych warunkach przeciętnie 12 – 15 m wysokości i do 50 cm pierśnicy. Najstarszy w Polsce okaz cisa w Henrykowie Lubańskim ma około 1300 lat. Najbardziej charakterystyczną cechą morfologiczną cisa jest brak szyszek, co u drzew iglastych jest  rzadkością. w okresie dojrzewania pojawiają się na osobnikach  żeńskich nasiona otoczone czerwoną soczystą osnówką. Cisy są rozdzielnopłciowe, kwiaty żeńskie są pojedyncze, a cisy zapylane są przez wiatr.  Nasiona rozsiewane są przez ptaki (zoochoria). Trafiając na sprzyjające warunki ekologiczne, tworzą dzięki rozsiewaniu przez ptaki sporadyczne młode populacje cisa. Igły cisa są ciemnozielone z wierzchu, jaśniejsze od spodu, 2-3 cm długości, pień pokryty jest gładką łuszczącą się korowiną, barwy czerwonobrązowej. Cis jest najbardziej cienioznośnym gatunkiem naszych drzew iglastych, w związku z tym rośnie w drzewostanach  w ich dolnej warstwie. W granicach swojego zasięgu występuje na różnych glebach. W Europie najwięcej stanowisk cisa znajduje się na glebach o  podłożu wapiennym.  W niżowej części Polski cis rośnie na glebach dyluwialnych, na glebach piaszczystych, ilasto – piaszczystych, gliniastych, a nawet na torfach.
Przed wielu wiekami cis był pospolitym drzewem leśnym, lecz był masowo eksploatowany w starożytności, a później w średniowieczu jako surowiec do celów militarnych do produkcji łuków i kusz oraz do wyrobu mebli i wielu przedmiotów codziennego użytku z uwagi na drzewo o wielu wartościowych cechach. Jeszcze w średniowieczu w wielu rejonach Europy cis został wyniszczony. Już w 1423 roku polski król Władysław Jagiełło wydał dekret zabraniający wycinania tego drzewa. Po latach zapomniano o dekrecie króla Jagiełły i wycinano cisy masowo na potrzeby krajowe, a także na eksport do krajów Europy Zachodniej. Do wyniszczenia cisa w Polsce i w wielu krajach Europy przyczyniła się użyteczność jego drewna, nadmierna jego eksploatacja, trudności w wyhodowaniu młodego pokolenia cisów,
tępienie go przy pastwiskach z uwagi na jego trujące własności dla koni, bydła i owiec i wreszcie gospodarka leśna w ubiegłych wiekach stosująca zręby zupełne. 

     Fenomenem jest dalsze masowe odnawianie się cisa w rezerwacie i poza nim na ponad dwudziestu innych powierzchniach, w tym odnowienia liczniejsze niż w rezerwacie, np. w oddz. 744 m odległym od rezerwatu o 8 km , gdzie wiosną 2006 roku zinwentaryzowano 4483 egzemplarze cisa. W lasach Nadleśnictwa istnieją bogate stanowiska tego gatunku na przestrzeni blisko 30 km od Budziszewic po Troszyn, rosnących grupowo i pojedynczo. Wiele tych drzew liczy od 100 do 400 lat i osiągają pierśnicę do 80 cm. Łącznie zainwentaryzowano w Nadleśnictwie ponad 9800 dziko rosnących okazów cisa – na siedliskach lasu i boru mieszanego wilgotnego, lasu świeżego, lasu wilgotnego i w olesach, w drzewostanach sosnowych, dąbrowach, buczynach, w lasach łęgowych.